İstanbul’dan İskenderiye’ye göç eden bir Rum ailesinin çocuğu olan Kavafis çocukluğunda bir süre ailesiyle birlikte İngiltere’de kaldıktan sonra yeniden Mısır’a dönmüş, İstanbul’a, Paris’e Londra’ya ve Atina’ya yaptığı kısa yolculuklar dışında bütün hayatını İskenderiye’de geçirmiştir.

Geçimini Bayındırlık Bakanlığı’na bağlı bir dairede küçük bir memur olarak sağlayan şair yazarlık hayatına herhangi özgün bir yanı olmayan romantik şiirlerle başlamış, gerçek sanatçı kişiliğini ise ancak orta yaşlılık döneminde bulmuştur.

Sigara paketlerine ya da rasgele kâğıt parçalarına yazdığı şiirlerden çoğunu yırtıp atan Kavafis’ten yayımlanmaya değer 154 şiir kalmış. Bunları iki genel başlık altında toplayabiliriz: gençliğinin anıları olarak kaleme alınmış izlenimini veren homoseksüel aşk şiirleri ve Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerinin ikinci derecede önemli tarihsel kişileriyle ilgili şiirleri. Kişisel şiirlerinde duyusal yaşantıya büyük ağırlık vermekle birlikte bu şiirleri asıl unutulmaz kılan mutluluğun kısa anlara sıkışıp kalmasından doğan hüzündür.

Kavafis belki de yalnız bu şiirleriyle bile edebiyat dünyasında kendisine ilginç bir yer sağlayabilirdi. Ama onun gerçek yaratıcılığı kuşkusuz Yunan dilinin konuşulduğu toprakların tarihini keşfetmesi, bu tarihsel dünyadan yola çıkarak kendine özgü düşsel bir dünya yaratmasıdır.

Kavafis bu tarihsel şiirlerinde kendi özgün kişiliğini başka başka insanların ağzından, değişik maskelerin arkasından konuşturur. Bu nesnel yaklaşım onun ince alaycılığına denk düşen dramatik bir anlatım yaratır. Denilebilir ki, Kavafis’in şiiri insanı ondaki anlatılmaz yenilgi duygusu, yitip giden güzelikler karşısındaki stoik katlanma yeteneğiyle etkiler.

Güngörmüş bir şairdir Kavafis: İstanbul’dan, Antakya’dan, İskenderiye'den sayısız mezarlarla dolu, ama hâlâ uçsuz bucaksız bir düşün ülkesinin başkentinden gelir. Sınırları eski Baktria’dan Hindistan’a kadar uzanan geniş bir ülkenin son temsilcisidir. Kendisine atalarından kalan ve onun gizlice dinleyerek geliştirdiği “Yunanlıların ortak dili”, Yunan geleneğinin en büyük ustalarının dilidir. Kavafis bu ustaların son mirasçısıdır.

CEVAT ÇAPAN
Çağdaş Yunan Şiiri Antolojisi, S. 11-12

ŞİİRLERİ