- HASAN ÂLİ YÜCEL -

"Okuyup okutmak işimiz bizim;
Haram lokma kesmez dişimiz bizim,
Her yerde bulunmaz eşimiz bizim,
Biz yeni hayatın erenleriyiz..."

16 Aralık 1897 tarihinde İstanbul'da dünyaya gelen Hasan Âli Yücel, Birinci Dünya Savaşı'nın çıkması üzerine Vefa İdadisi'nin son sınıfında okumakta iken askere alındı. (1915) Askerlik dönüşünde Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nü bitirdi. İzmir, Kuleli, İstanbul Erkek ve Galatasaray liselerinde felsefe ve edebiyat öğretmenliği yaptı. Daha sonra Teftiş Kurulu'na geçti. Fransa'ya öğrenci müfettişi olarak atandı (1927-1933), Ardından Orta öğretim Genel Müdürü oldu (1933-35). 1935 yılında İzmir Milletvekili seçildi. 1938 yılında Milli Eğitim Bakanı oldu.

Hasan Âli Yücel, yedi yıl süren Bakanlığı sırasında, Köy Enstitüleri'nin kurulmasına (1940) ve dünya klasiklerinin Türkçeye çevrilmesine öncülük etti. 1940 yılında Tercüme Heyeti üyeleri için oluşturulan Daimi Büro tarafından doğu-batı klasiklerinden 496 kitabın çevirisi tamamlandı. İslam Ansiklopedisi’nin çevirisi yapıldı, ilk telif Türkçe İnönü Ansiklopedisi (1943) ve ilk sanat ansiklopedisi hazırlanarak yayını başlatıldı (1943) Devlet Konservatuarı kuruluş yasası çıkarıldı (1940). Ülkenin sanayileşme sürecindeki ara insan gücünü yetiştirecek mesleki-teknik öğretim için de yeni bir seferberlik başlatılarak Bakanlığın merkez örgütünde Mesleki ve Teknik Öğretim Müsteşarlığı kuruldu (1941)

Temel-orta öğrenimin yanısıra ülkemizde yüksek öğrenimde de ilkleri oluşturan çalışmaların öncülüğünü yapan Yücel'in bakanlığı sırasında, Ankara Fen Fakültesi (1943), Ankara Tıp Fakültesi (1945) öğrenime açıldı, Yüksek Mühendis Okulu İTÜ'ye dönüştürüldü. (1944) Dört yıl süren hazırlık çalışmasından sonra, 1946 yılında, üniversite yönetiminin siyasal iktidardan bağımsız, her türlü araştırmayı siyasal baskı görmeden yapabilmesini sağlayacak olan Üniversite Yasası çıkarıldı. Türkiye'nin UNESCO'ya girişi de onun çabaları sonucunda olmuştur. 1946 yılında Bakanlıktan istifa eden şair politikayı da bırakarak gazetecilik mesleğine döndü.

İlk şiirlerini aruz vezniyle yazan şair, daha sonra şiirlerinde hece ölçüsünü kullandı. Şiirin yanısıra kültür, sanat ve eğitim konularında da pek çok makale ve incelemesi bulunan Hasan Ali Yücel'in şiir ve yazıları dönemin çeşitli gazete ve dergilerinde yayınlandı.

1961 yılında Kurucu Meclis üyeliğine seçilen Hasan Âli Yücel bu görevini sürdürürken 26 Şubat 1961 tarihinde yaşama veda etti ve 02 Mart 1961 tarihinde Ankara Cebeci Asri Mezarlığı’nda toprağa verildi.

Hasan Âli Yücel'in oğlu, ünlü şair Can Yücel onu şu sözlerle uğurladı:

"Böylesine civan bir ölümü mendil altı etmek benden ırak olsun! … Bu, bir cenaze değil, bir temel atma töreni olmalı! Yücel’in cıvıl cıvıl anıtı üstüne kurulan bir bilinç yapısının temeli! Lâmlı, elifli, caflı, kaflı kuraklıklara, ayazlara karşı iyi havaları, aydınları yapındıracak bir düşünce işliği! Üstüne bir avuç toprak ya da bir yaprak yazı yazmakla olacak iş değil bu. Tam tersine; elimize kürekleri alıp yaptığı işlerin üzerine orta çağ mezarcılarının yığdığı taşları, toprakları kaldırmamız gerek! Bu işi öyle sıkı tutalım ki, bu ülkede iş görenleri, halka hizmet edenleri, yurttaşları için didinenleri yıkmaya yeltenenler, işten yaratıcılıktan alıkoyanlar bir daha baş kaldırmasın." (*)

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), onun doğumunun 100. yılına denk gelen, 1997 yılını Hasan Ali Yücel’i Anma Yılı olarak ilan etmiştir.

(*) Yücel, Can: "Öldü", İmece Dergisi, Sayı:2, 1961

BAZI ESERLERİ: Şiir: Dönen Sis (1933) Sizin İçin (1938, çocuk şiirleri) Dinle Benden (1960) Allah Bir (Dini Şiirler) Araştırma / İnceleme Türk Edebiyatı Numuneleri (1926) Ruhiyat Alfabesi (1930) Türk Edebiyatına Toplu Bir Bakış (1930) İyi Vatandaş, İyi İnsan (1956) Fecr-i Ati Edebiyat Hareketinin Geniş Tarihi (1957) Kültür Üzerine Düşünceler (1974) Gezi Notları: Kıbrıs Mektupları (1957) İngiltere Mektupları (1958) Monografi: Dehanın Romanı (1932, Goethe, 100. ölüm yıldönümünde) Yakup Kadri (1957) Sohbet / makale: İçten-Dıştan (1938) Hürriyete Dogru (1955)

ŞİİRLERİ



ARKADAŞINIZA GÖNDERMEK İÇİN:





ŞİİR PARKI