21 Aralık 1840 tarihinde Tekirdağ'da doğan Namık Kemal'in asıl adı Mehmet Kemal'dir. II. Abdülhamid döneminde müneccimbaşılık yapmış olan Mustafa Asım Bey'in oğludur. Annesini küçük yaşta kaybedince çocukluğunu dedesi Abdüllâtif Paşa’nın yanında, Rumeli ve Anadolu’nun çeşitli kentlerinde geçirdi. Bu yüzden özel öğrenim gördü. Arapça ve Farsça öğrendi. 18 yaşında İstanbul’a babasının yanına döndü.
1863 yılında Babıali Tercüme Odası’na kâtip olarak giren Namık Kemal dört yıl çalıştığı bu görev sırasında dönemin önemli düşünür ve sanatçılarıyla tanışma olanağı buldu. 1865’te kurulan ve daha sonra yeni Osmanlılar Cemiyeti adıyla ortaya çıkan İttifak-ı Hamiyet adlı gizli derneğe katıldı. Bir yandan da Tasvir-i Efkâr gazetesinde hükümeti eleştiren yazılar yazıyordu. Gazete, Yeni Osmanlılar Cemiyeti’nin görüşleri doğrultusunda yaptığı yayın nedeniyle 1867 yılında kapatıldı.
İstanbul'dan uzak olması için Erzurum’a vali muavini olarak atanan Namık Kemal, Mustafa Fazıl Paşa’nın çağrısı üzerine, Ziya Paşa’yla birlikte Paris’e kaçtı. Oradan Londra'ya geçti ve bir süre Yeni Osmanlılar adına çıkarılan "Muhbir" gazetesinde yazılar yazdı. Daha sonra gene Fazıl Paşa’nın desteğiyle "Hürriyet" gazetesini çıkardı. Çeşitli anlaşmazlıklar yüzünden desteksiz kalınca 1870 yılında zaptiye nazırı Hüsnü Paşa’nın çağrısıyla İstanbul’a döndü.
Nuri, Reşat ve Ebüzziya Tevfik beylerle birlikte 1872 yılında "İbret" gazetesini kiraladı. Aynı yıl gazetede çıkan bir yazısı üzerine gazete 4 ay kapatıldı. Bu kez İstanbul’dan uzaklaştırılmak için Gelibolu mutasarrıflığına atandı. Orada yazmaya başladığı "Vatan Yahut Silistre" oyunu, 1873 yılında Gedikpaşa Tiyatrosu’nda sahnelendi. Oyunu izleyenler galeyana gelip olay çıkardı. Namık Kemal birçok arkadaşıyla birlikte tutuklandı. Bu kez kalebentlikle Magosa’ya sürgüne gönderildi.
1876 yılında I. Meşrutiyet’in ilanından sonra İstanbul’a döndü. Şura-yı Devlet (Danıştay) üyesi oldu. Kanun-î Esasi’yi (Anayasa) hazırlayan kurulda görev aldı. 1877 Osmanlı-Rus Savaşı çıkınca Meclis-i Mebusan kapatıldı, Namık Kemal tutuklandı. Midilli Adası’na sürüldü. 1879 yılında Midilli mutasarrıfı oldu. 1884 yılında aynı görevle Rodos'a, üç yıl sonra da Sakız Adası’na gönderildi ve hayatının sonuna kadar orada yaşadı.
İlk şiirlerini çocuk denecek yaşlarda yazmaya başlayan Namık Kemal İstanbul'a geldikten sonra eski ve yeni kuşaktan şairlerin bir araya gelerek kurdukları Encümen-i Şuârâ'ya ve kimi Divan şairlerine nazireler yazmıştır. Şinasi'yle tanışıncaya kadar, şiirlerinde tasavvuf etkileri görülür. Bu dönemde özellikle Yenişehirli Avni, Leskofçalı Galib gibi şairlerden etkilenmiştir. Şinasi'yle tanışmasından sonra şiirlerindeki içerik de değişmiştir. Günlük konuşma dilinden alıntıların yanı sıra, o zamana kadar geleneksel Türk şiirinde görülmemiş olan "hürriyet kavgası", "esaret zinciri", "vatan", "kalb-i millet" gibi yepyeni kavramlarla birlikte, doğrudan doğruya düşüncenin aktarılmasını amaçlayan bir tür "manzum nesir" oluşturmuştur.
Bosna-Hersek Savaşları, 93 Savaşı gibi olayların yarattığı sonuçlar, onun yazdığı vatan şiirlerini etkilemiştir. Bu şiirlerin en tanınmışları arasında "Vâveyla", "Vatan Mersiyesi", "Vatan Şarkısı" ve "Hürriyet Kasidesi" yer alır. Namık Kemal şiirleriyle şiir tekniğine büyük bir katkıda bulunmuş sayılmazsa da o günler için alışılmamış diri bir sesle konuşmuş olması ve eserlerine kattığı yeni kavramlarla Türk şiirini Divan şiirinin edilgen edasından kurtarmıştır. Bütün bu nitelikler onun Vatan Şairi olarak anılmasına yol açmıştır.
Şiirin yanı sıra biyografi, tiyatro, roman, tarih ve makale türünde eserler de veren Namık Kemal 2 Aralık 1888 tarihinde Sakız Adası'nda yaşama veda etti ve vasiyeti üzerine Bolayır'a defnedildi.
BAZI ESERLERİ:
Şiir:
Namık Kemal: hayatı ve şiirleri (Sadettin Nüzhet Ergun, 1933)
Namık Kemal'in şiirleri (Vasfi Mahir Kocatürk, 1966)
Roman:
İntibah (1876)
Cezmi (1880)
Tiyatro:
Vatan Yahut Silistre (1873)
Akif Bey (1874)
Zavallı Çocuk (1874)
Gülnihal (1875)
Celâleddîn Harzemşah (1875)
Kara Belâ (1908)
Tarih:
Devr-i İstilâ (1873)
Kanije (1873)
Silistre Muhasarası (1873)
Evrâk-ı Perîşân (1884)
Osmanlı Tarihi (1887-1909)
Bârikâ-ı Zafer (1888)
Büyük İslam Tarihi (1975)
Eleştiri ve makale:
Tahrîb-i Harabât (kitap, 1886)
Takîb (kitap, 1886)
Makalât-ı Siyâsiyye ve Edebiyye (kitap, 1909)
Talim-i Edebiyat Üzerine Bir Risale (kitap, 1950)
Lîsân-ı Osmânî'nin Edebiyatı Hakkında Bazı
Mülâhazât-ı Şamildir (gazete, 1866)
Mektup:
Namık Kemal'in Husûsî Mektupları (F. Abdullah Tansel, 1967-1986)
Namık Kemal'in Mektupları (Ömer Faruk Akün, 1972)
ŞİİRLERİ