RUBAÎ - MÜFRED 

(Açıklamalı)
  
RUBÂÎ

Yâ Rab dilimi sehv ü hatâdan sakla
Endîşemi tezvîr ü riyâdan sakla
Basdım reh-i vâdî-i rübâîye kadem
Ta'n-ı hâr-ı nâdân-ı dü-pâdan sakla

(Dîvân, S. 351)


Allahım, dilimi kusur ve hatadan koru.
Düşüncemi yalan ve ikiyüzlülükten koru.
Rubai vadisinin yoluna ayak bastım.
İki ayaklı cahil eşeklerin ayıplamasından koru.




RUBÂÎ

Yâ Rab kerem et bendene ihsân eyle
Düşvâr olan ahvâlimi âsân eyle
Dünyâ hevesinden koma gönlümde eser
İstersem eğer cenneti zindân eyle.

(Dîvân, S. 351)


Allahım kuluna lütfet, bağışla
Zorda olan durumumu kolaylaştır
Dünya hevesinden gönlümde bir eser bırakma
İstersem eğer (bana) cenneti zindân eyle.




MÜFRED

Urunca şâne gîsû-yı hayâl-i yâre müjgânım
Gül-âb-efşân olur yâd-ı ruhuyla çeşm-i giryânım

(Dîvân, S. 352)


Sevgilinin omzuna dökülen saçlarının hayaline kirpiklerim tarak vurunca,
Onun ruhunun hatırasıyla gözümden akan yaş gül suyu gibi saçılr..




MÜFRED

Zulmet-i bahr ile şebden seçemezler rûzu
Böyle eyyâm-ı gamın böyle olur nevrûzu

(Dîvân, S. 354)

Denizin kararmasıyla geceden ayıramazlar gündüzü
Böyle kederli günlerin böyle olur ilkbaharı.





M. Muhsin Kalkışım, Işığın Büyüsü, S. 212







RUBÂÎ

Bana Tâhir efendi kelb dimiş
İltifâtı bu sözde zâhirdür
Mâlikî mezhebüm benüm zîrâ
İ’tikâdumca kelb “tâhir”dür.

Tâhir efendi bana köpek demiş
İltifatı bu sözde apaçık görünüyor
Zira ben Mâlikî mezhebindenim
İnanışıma göre köpek "tâhir"*dir.


* tâhir: temiz




İsmail Ünver, Ölümünün Üçyüzellinci Yılında Nef’î, 
 Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Ankara 1991, S. 73







"Derler ki: Nef'î idam olunacağı saatte bütün şiirlerinin 
 en güzellerinden biri olan şu enfes rubaiyi  inşat 
eylemiştir. Bu, yalan da olsa, insanın doğruluğuna,
  güzelliği dolayısiyle inanmak isteyeceği bir masaldır:



RUBÂÎ

Ey dil hele âlemde bir âdem yoğimiş
Var ise de ehl-i dile mahrem yoğimiş
Gam çekme hakikatde eğer ârif isen
Farz eyle ki el’ân yine âlem yoğimiş."


Ey gönül, bütün dünyada bir adam yokmuş
Varsa da gönül ehline yakın olan yokmuş
Eğer irfan sahibi isen gerçekleri görüp üzülme
Farz et ki şu anda dünya yokmuş.



Dr. Abdülkadir Karahan, Nef’î, hayatı,
 sanatı, şiirleri, Varlık Yayınları, S. 14

Nef'î
( 1572 - 1635 )